Εθνικό Πάρκο Χελμού - Βουραϊκού

Τα Αροάνια Όρη, ή Χελμός είναι οροσειρά της βόρειας Πελοποννήσου που βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της στο νομό Αχαΐας και λιγότερο στο νομό Κορινθίας, βόρεια της επαρχίας Καλαβρύτων. Στην αρχαιότητα λεγόταν Αροάνια, ενώ το νεώτερο όνομά της Χελμός είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει χιονισμένο βουνό. Πρόκειται για τη τρίτη σε ύψος οροσειρά της Πελοποννήσου μετά εκείνων του Ταϋγέτου και της Κυλλήνης ή Ζήρια. Το ύψος του Χελμού φθάνει τα 2.355 μέτρα στην Ψηλή Κορφή. Περιβάλλεται στα νότια από την Ντουρντουβάνα και το Μαίναλο, δυτικά από τον Ερύμανθο και το Παναχαϊκό, ανατολικά από την Κυλλήνη ενώ βόρεια καταλήγει στον Κορινθιακό κόλπο. Στις Β υπώρειες του βουνού βρίσκεται η λίμνη του Τσιβλού (στα 800 μ.), ενώ κοντά στις ψηλές κορυφές σχηματίζεται από τα χιόνια που λιώνουν η εποχική αλπική λίμνη Μαυρόλιμνη (2.050 μ.).

Άλλες γνωστές κορυφές του Χελμού είναι η Νεραϊδόραχη (2.338 μ.) η οποία σχηματίζει μεγάλη ορθοπλαγιά και δεσπόζει στα ανατολικά του βουνού, ο Προφ. Ηλίας (2.238 μ.), το Γαρδίκι (2.182 μ.), το Αυγό (2.138 μ.) και το Νησί (2.042 μ.). Ανάβαση στις ψηλές κορυφές του βουνού πραγματοποιείται είτε από τα βόρεια (χιονοδρομικό κέντρο μέσω Καλαβρύτων), είτε από τα ανατολικά (από την άγρια χαράδρα της Στύγας). Εναλλακτικά, μπορεί να ανεβεί κανείς από τη νότια κορυφογραμμή του Χελμού, γνωστή και ως Χτένια του Χελμού, πολύωρη και απαιτητική διαδρομή η οποία απαιτεί γνώσεις και εξοπλισμό αναρρίχησης.

Στον Χελμό υφίσταται σήμερα το ομώνυμο Αστεροσκοπείο Χελμού, το χιονοδρομικό κέντρο Χελμού, βόρεια από τα Καλάβρυτα, καθώς και σπουδαίο «πεστροφοτροφείο».

Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία τα χερσαία και υδάτινα τμήματα της περιοχής του ορεινού όγκου του Χελμού και του Βουραϊκού, χαρακτηρίζεται ως Εθνικό Πάρκο με την ονομασία «Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού» υπέγραψε ο υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Γιώργος Σουφλιάς.Το “Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού” χωρίζει την ευρύτερη περιοχή σε τρεις (3) βασικές ζώνες προστασίας και επιμέρους ζώνες, στις οποίες ορίζονται ρητά και περιοριστικά τις επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες στηριζόμενες σε Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (Ε.Π.Μ.) που εκπονήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ το οποίο χρηματοδοτεί και τον Φορέα Διαχείρισης.

Χαρακτηριστικά Εθνικού Πάρκου

Η χερσαία περιοχή του ορεινού όγκου Χελμού – φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού, που βρίσκεται στην εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών των Δήμων Καλαβρύτων, Αιγιαλείας και Σικυωνιών, συνολικής έκτασης περίπου 544 χιλιάδων στεμμάτων. Η περιοχή χωρίζεται σε τρεις (3) βασικές Ζώνες προστασίας (Α, Β και Γ) και επιμέρους ζώνες, στις οποίες ορίζουμε ρητά και περιοριστικά τις επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες.

Οριοθέτηση Ζωνών

- Ως Ζώνη Α ορίζεται η χερσαία περιοχή εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους ζώνες:

Ζώνη Α1: Περιοχή προστασίας της φύσης, Υψηλών Κορυφών του όρους Χελμός,
Ζώνη Α2: Περιοχή προστασίας της φύσης Δάσους Ανεξαρτησίας Καλαβρύτων και
Ζώνη Α3: Περιοχή προστασίας της φύσης Φαραγγιού Βουραϊκού ποταμού,
οι οποίες χαρακτηρίζονται ως Περιοχές Προστασίας της Φύσης.

- Ως Ζώνη Β ορίζεται το σύνολο χερσαίων και υδάτινων περιοχών εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους ζώνες:

Ζώνη Β1: Περιοχή Προστασίας του Σπηλαίου Καστριών,
Ζώνη Β2: Περιοχή Προστασίας των Πηγών Αροανίου,
Ζώνη Β3: Περιοχή Προστασίας της Λίμνης Τσιβλού και
Ζώνη Β4: Περιοχή Προστασίας των Πηγών Λάδωνα,
οι οποίες χαρακτηρίζονται ως Περιοχές Ειδικών Ρυθμίσεων.

- Ως Ζώνη Γ ορίζεται η υπόλοιπη περιοχή που καταλαμβάνει το «Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού», εκτός από τις Ζώνες Α1, Α2 και Α3, (Περιοχές Προστασίας της Φύσης) και τις Ζώνες Β1, Β2, Β3 και Β4, (Περιοχές Ειδικών Ρυθμίσεων), η οποία και ονομάζεται Περιοχή Περιβαλλοντικού Ελέγχου.
Δραστηριότητες και Περιορισμοί

Στο σύνολο των Ζωνών Α1, Α2 και Α3 (Περιοχές Προστασίας της Φύσης), μεταξύ άλλων, επιτρέπονται:

  • Η επιστημονική έρευνα των στοιχείων του οικοσυστήματος, η εκτέλεση έργων που αποσκοπούν στη βελτίωση και αποκατάσταση των χαρακτηριστικών του οικοσυστήματος, η επίσκεψη με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την αναψυχή και την παρατήρηση της φύσης.
  • Η εγκατάσταση και η συντήρηση ελαφράς υποδομής καθώς και η συντήρηση της υφιστάμενης για την εξυπηρέτηση των παραπάνω δραστηριοτήτων.
  • Η συντήρηση/βελτίωση/σήμανση των ορειβατικών μονοπατιών, η ανάπτυξη και η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για αναρριχητικές δράσεις.
  • Η βόσκηση ως μέσο διαχείρισης των ενδιαιτημάτων, η σύμφωνη με τις κείμενες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας συλλογή αρωματικών/φαρμακευτικών φυτών και η μελισσοκομία, όπως αυτή ασκείται σήμερα.
  • Η γεωργία και η δενδροκαλλιέργεια στις νόμιμα υφιστάμενες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Απαγορεύεται η κατασκευή οποιασδήποτε (μόνιμης ή μη) εγκατάστασης για την άσκηση των ως άνω δραστηριοτήτων, καθώς και η επέκταση των υφιστάμενων καλλιεργειών και η δημιουργία νέων.
  • Η εκτέλεση έργων συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου (εθνικού, νομαρχιακού, αγροτικού, δασικού), μετά από σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης. Δεν επιτρέπεται, όμως η επέκταση του υφιστάμενου οδικού δικτύου.
  • Η συντήρηση/βελτίωση των εγκαταστάσεων του οδοντωτού σιδηροδρόμου (τεχνικά έργα γραμμής, σταθμοί κ.λπ.).

Στο σύνολο των Ζωνών Β1, Β2 και Β3 (Περιοχές Ειδικών Ρυθμίσεων), μεταξύ άλλων, επιτρέπονται:

  • Η επιστημονική έρευνα των στοιχείων του οικοσυστήματος, η εκτέλεση έργων που αποσκοπούν στη βελτίωση και αποκατάσταση των χαρακτηριστικών του οικοσυστήματος, η επίσκεψη με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την αναψυχή και την παρατήρηση της φύσης.
  • Η εγκατάσταση και η συντήρηση ελαφράς υποδομής καθώς και η συντήρηση της υφιστάμενης για την εξυπηρέτηση των παραπάνω δραστηριοτήτων.
  • Η μελισσοκομία (όπως ασκείται μέχρι σήμερα) και η γεωργία σε νόμιμα υφιστάμενες καλλιέργειες.
  • Η εκτέλεση έργων και εργασιών για τη συντήρηση και βελτίωση του οδικού δικτύου με την απαγόρευση, ωστόσο, της επέκτασης του υφιστάμενου οδικού δικτύου.
  • Η λειτουργία των νομίμως υφιστάμενων μονάδων εστίασης και η συντήρηση και βελτίωση των ελαφρών (ξύλινων) κατασκευών των υπαίθριων πωλητών αρωματικών φυτών, βοτάνων και προϊόντων της περιοχής.
  • Η ιχθυοκαλλιεργητική δραστηριότητα με την υφιστάμενη υποδομή, όπου αυτή ασκείται νόμιμα. Με βάση τις κείμενες διατάξεις και μετά από σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης παρέχεται η δυνατότητα συντήρησης, βελτίωσης και εκσυγχρονισμού των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας.

Στο σύνολο της Ζώνης Γ (Περιοχή Περιβαλλοντικού Ελέγχου), μεταξύ άλλων, επιτρέπονται:

  • Η επιστημονική έρευνα, η άσκηση της γεωργίας, η εκτατική και εντατική κτηνοτροφία, η θήρα και η μελισσοκομία σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
  • Η δημιουργία εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας και έργα επέκτασης, βελτίωσης, αποκατάστασης, συντήρησης και εκσυγχρονισμού λειτουργικών υποδομών και δικτύων.
  • Η κατοικία μέγιστου εμβαδού 200 τ.μ., οι εγκαταστάσεις αναψυχής μέγιστου εμβαδού 300 τ.μ., οι αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, οι γεωργικές αποθήκες μέγιστου εμβαδού 150 τ.μ. και οι μεταποιητικές μονάδες επεξεργασίας, τυποποίησης και συσκευασίας γεωργικών προϊόντων της περιοχής.
  • Επιτρέπονται όλα τα έργα και οι δραστηριότητες μετά από περιβαλλοντική αδειοδότηση και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τις κείμενες διατάξεις, εξαιρουμένων όμως των έργων και των δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στην πρώτη (1η) υποκατηγορία της πρώτης (Α΄) κατηγορίας της Κοινής Υπουργικής Απόφασης με αρ. 15393/2332/5-8-2002 (ως εκάστοτε ισχύει).
  • Για τα εξορυκτικά έργα και συναφείς δραστηριότητες που χρησιμοποιούν εκρηκτικά υλικά, τα όρια της έκτασης τους θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 1.000 μέτρα από τα όρια των Ζωνών Α και Β.

Στο σύνολο της έκτασης του Εθνικού Πάρκου επιτρέπονται:

  • Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός όλων των νόμιμα υφιστάμενων μονάδων για λόγους υγιεινής, ασφάλειας, εξοικονόμησης ενέργειας και αποθήκευσης νερού, μετά όμως από γνώμη του Φορέα Διαχείρισης και Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων, εφόσον απαιτείται από τη νομοθεσία.
  • Η εγκατάσταση της απαραίτητης υποδομής για την επόπτευση του χώρου, την περιβαλλοντική ενημέρωση και προστασία, τη σήμανση και τις λοιπές λειτουργίες του Εθνικού Πάρκου, σύμφωνα με τις εξειδικεύσεις που αναφέρονται ανά ζώνη και εκτελείται με ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης.
  • Η αλλαγή χρήσης των νομίμως υφισταμένων κτισμάτων και κατασκευών. Η αλλαγή, όμως, της χρήσης τους επιτρέπεται μόνον εφόσον εξασφαλίζεται υψηλός βαθμός προστασίας και ενισχύονται οι περιβαλλοντικές - οικολογικές διεργασίες στην προστατευόμενη περιοχή.

Στο σύνολο των Ζωνών Α και Β του Εθνικού Πάρκου απαγορεύεται:

  • Σε όλη την έκταση των Ζωνών Α1, Α2, Α3 και Β1, Β2, Β3 η επέκταση των ορίων νομίμως υφισταμένων οικισμών, η εκτός σχεδίου δόμηση και η θήρα.

Η ανάγκη δημιουργίας φορέων ικανών να διασφαλίσουν την προστασία και ορθολογική διαχείριση προστατευόμενων περιοχών με ιδιαίτερη γεωμορφολογική και γεωλογική κληρονομιά και να συμβάλουν στην τοπική ανάπτυξη μέσω της προβολής της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της περιοχής (φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι, παράδοση, τοπική κουζίνα) και της ενεργητικής συμμετοχής των κατοίκων και των τοπικών αρχών οδήγησε στην ιδέα της Δημιουργίας των Γεωπάρκων.

Η κατανομή των φυτών και των ζώων και η εξέλιξη των οικοσυστημάτων δεν εξαρτάται μόνο από το κλίμα αλλά σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται από τους γεωλογικούς σχηματισμούς και την μορφολογία του ανάγλυφου. Τα Γεωπάρκα είναι ευρύτερες περιοχές που περιέχουν αξιόλογες θέσεις γεωλογικών μνημείων και γεωτόπων (Φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού, σπήλαιο Λιμνών, Ύδατα Στυγός, πηγές Αροάνιου και Λάδωνα ποταμού, λίμνες Τσιβλού, Δόξας καθώς επίσης και θέσεις οικολογικού, αρχαιολογικού, ιστορικού ή πολιτιστικού ενδιαφέροντος και αποτελούν εργαλεία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Η δομή και λειτουργία τους είναι ανάλογη των προστατευόμενων περιοχών ή φυσικών πάρκων και διοικούνται από ένα φορέα διαχείρισης που διασφαλίζουν με την λειτουργία τους την προστασία και ανάδειξη των γεωτόπων που βρίσκονται στην έκτασή τους, τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για την ερμηνεία, την ανάδειξη, τη σήμανση και τη σύνδεση των γεωτόπων και την ανάπτυξη ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων που συμβάλουν στην τοπική ανάπτυξη μέσω της προώθησης του γεωτουρισμού. Μια από τις κύριες δραστηριότητες των Γεωπάρκων είναι η ενημέρωση και εξοικείωση του κοινού με τα γεωλογικά μνημεία και τους γεωτόπους μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων (Παρουσίαση θεματικών διαδρομών (περιπατητικές διαδρομές) που συνδέουν γεωλογικά μνημεία, παράδοση και τοπικά προϊόντα μέσα σε ένα Γεωπάρκο, εκθέσεις γεωτουριστικών προϊόντων που περιλαμβάνει χάρτες, φυλλάδια, αναμνηστικά, αντίγραφα απολιθωμάτων, εκπαιδευτικό υλικό – ενημερωτικά υλικά των διαφόρων Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων – Γεωλογική κληρονομιά και περιβαλλοντική εκπαίδευση). Η έννοια του «Γεωπάρκου» αποδόθηκε σε προστατευόμενες περιοχές με ιδιαίτερες γεωλογικές εμφανίσεις, οι οποίες μπορούν συμβάλουν στην αειφόρο τοπική ανάπτυξη.

Η συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων (EGN), το 2000 έγινε με την ενίσχυση της Ε.Ε. σε συνεργασία με την UNESCO. Το 2004 συγκροτήθηκε το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO.

Σήμερα στην Ελλάδα έχουν αναγνωρισθεί ως Γεωπάρκα και αποτελούν μέλη των δύο δικτύων:

  • το Απολιθωμένο Δάσους Λέσβου
  • το Φυσικό Πάρκο του Ψηλορείτη στην Κρήτη
  • Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού

Ο Φορέας Διαχείρισης Χελμού Βουραϊκού από τις 13 Σεπτεμβρίου 2009 είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων (ΕGN European Geoparks Network) και του Δικτύου των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO (GGN Global Geoparks Network). Στόχος αυτής της δικτύωσης είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών με τα άλλα 64 μέλη του EGN και GGN, η προώθηση δράσεων εναλλακτικού τουρισμού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος. Η ευκαιρία να προβληθεί η περιοχή μας σε διεθνές επίπεδο είναι μεγάλη και σε συνδυασμό με μια νέα μορφή οικοτουρισμού, τον γεωτουρισμό ελπίζουμε να φέρει αναπτυξιακή ανάσα στην περιοχή μας αφού έχει τις υποδομές (διαμονή, εστίαση) αλλά και σημαντικούς πόλους προσέλκυσης τουριστών (χιονοδρομικό κέντρο, Οδοντωτός, μοναστήρια). Οι σημαντικότερες γεωλογικές περιοχές του Γεωπάρκου Χελμού- Βουραϊκού είναι:

  • i) το απότομο και επιβλητικό Φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού με τον Οδοντωτό σιδηρόδρομο,
  • ii) το Σπήλαιο των Λιμνών με τις 13 καταπληκτικές λίμνες του,
  • iii) οι δροσερές Πηγές του Αροάνιου (Πλανητέρου) και του Λάδωνα ποταμού,
  • iv) οι πανέμορφες ορεινές λίμνες Τσιβλού και Δόξας,
  • v) τα μυθικά ύδατα Στυγός

Αναφορές - Βιβλιογραφία:

Εγγραφη/Εισοδος χρηστη

Εγγραφείτε για να μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις υπηρεσίες μας.
Αν εγγράφεστε για πρώτη φορά ΠΡΕΠΕΙ να απαντήσετε στο email που θα σας σταλεί για επιβεβαίωση.

Gadgets

  • Lenovo Tab 7 & Tab 7 Essential

    Lenovo Tab 7 & Tab 7 Essential

    Η Lenovo πρόσθεσε άλλα δύο tablets στην οικογένεια των οικομικών προτάσεων της, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους τους καταναλωτές να επωφεληθούν από την εμπειρία ενός Android tablet

    Περισσότερα

  • Ηλιακό Μονοπλάνο Robotime

    Ηλιακό Μονοπλάνο Robotime

    Συναρμολογήστε το Ηλιακό μονοπλάνο το οποίο αποτελείται από 30 ξύλινα κομμάτια και ένα ηλιακό panel.

    Περισσότερα

  • Νέα Samsung Galaxy S7 & S7 Edge

    Νέα Samsung Galaxy S7 & S7 Edge

    Η Samsung παρουσίασε στο Mobile World Congress της Βαρκελώνης την επόμενη γενιά της ναυαρχίδας στη σειρά smartphone, το Galaxy S7 και S7 edge (κυρτές πλευρές και διαγώνιο 5,5 ιντσών).

    Περισσότερα

Αντώνης Πανίτσας φωτογράφος γάμου καλαμάτα
Copyright © 1998 έως σήμερα: Aigiorama.gr. Οδηγός πόλης του Αιγίου και της Αιγιάλειας
Aigio city and Aigialeia region guide, Aigiorama.gr.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Όροι χρήσηςΕπικοινωνία